Miền du lịch tâm linh và nghỉ dưỡng

Miền du lịch tâm linh và nghỉ dưỡng

Tam Ðiệp, vùng đất  địa giới giữa hai tỉnh Ninh Bình và Thanh Hóa. Nơi đây là vùng bán sơn địa núi, đồi nhấp nhô với nhiều di tích lịch sử hàng trăm năm gắn liền với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của đất nước.

Những di tích lịch sử và địa hình ở Tam Ðiệp được Ðảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương biến tiềm năng thành thế mạnh phục vụ du lịch trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế.

Không ngờ cuộc hẹn hò giữa anh Mạc Khải Tuân với tôi trở về vùng đất Tam Ðiệp lại trở thành hiện thực. Không hẳn vì anh nổi tiếng mà có lẽ do tính vui đâu chầu đấy làm lỡ nhiều cuộc hẹn với anh nên chán, người ta bỏ dần.  Một bận ngồi uống trà, tôi cứ hẹn bừa ngộ nhỡ được thì sao? Thế mà anh hưởng ứng ngay để rồi  tôi và anh cùng về Tam Ðiệp, nơi một thời gắn bó với quãng thời gian công tác của Tuân.

Mạc Khải Tuân là người hay chuyện. Nhiều khi chưa thấy mặt đã nghe tiếng nói oang oang của anh. Anh nói nhiều, nhưng rất chuẩn chẳng sai câu nào khiến người nghe như nuốt từng lời, "Tôi yêu Tam Ðiệp đến nặng lòng với vùng đất ấy", một lần ngồi nhâm nhi, Mạc Khải Tuân thú nhận. Từ giã Hà Nội phồn hoa phấp phới tà áo dài nữ sinh bay trong chiều hồ Tây, trở về Tam Ðiệp chỉ với cái chức cán bộ quèn ở Ban tôn giáo thị xã một thời gian rồi chuyển sang Ðài truyền thanh "loa sắt" của địa phương. Thế nhưng anh chẳng từ nan. Và anh đi nhiều, đọc nhiều. Vui chuyện, anh đọc mấy câu thơ:

 "Trời se lạnh ngàn lau phơ  phất gió

 Núi Vàng trầm mặc đứng uy nghiêm

 ...Anh có cùng em đi lễ hội

 Xin đừng ngần ngại chốn cheo leo

 Ðường về Tam Ðiệp xa xưa  ấy

 Mỏi gối, chồn chân vẫn  muốn trèo"

 Tam Ðiệp là vùng thấm đậm văn hóa và lịch sử, Mạc Khải Tuân kể - Thời thuộc nhà Hán, đèo Tam Ðiệp được gọi là Cửu Chân Quan là cửa ải giữa quận Cửu Chân Quan và quận Giao Chỉ. Sau thất bại của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, khi căn cứ Cấm Khê bị thất thủ, một số nghĩa quân lui xuống vùng Tam Ðiệp - Thần phù để tiếp tục cuộc kháng chiến. Ðầu thế kỷ thứ 10, Dương Ðình Nghệ cùng Ngô Quyền dựa vào vị trí hiểm trở của Tam Ðiệp để xây dựng phòng tuyến nhằm bảo vệ lực lượng ở Thanh Hoá, rồi chớp thời cơ tiến quân ra đánh bại quân Nam Hán ở thành Ðại La và sông Bạch Ðằng. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông, nhà Trần sử dụng bức tường thành Tam Ðiệp để bảo vệ hậu phương Ái Châu - Diễn Châu, đồng thời làm chỗ dựa vững chắc cho căn cứ Thiên Trường - Trường Yên. Năm 1527, nhà Mạc thay thế nhà Hậu Lê tách hai phủ Trường Yên và Thiên Quan của thừa tuyên Sơn Nam làm Thanh Hoa ngoại trấn. Bởi nhà Mạc chiếm giữ dãy núi Tam Ðiệp trở ra bắc để chống lại nhà Hậu Lê. Vua Lê Trang Tông bèn đắp lũy ở Tam Ðiệp để chống nhà Mạc. Ðến thế kỷ 17, vùng Tam Ðiệp còn là phòng tuyến kháng chiến của triều đại Tây Sơn. Phòng tuyến Tam Ðiệp- Biện Sơn được coi là  nơi nuôi dưỡng quân sĩ để tiến vào chiến thắng Ðống Ða vào mùa thu năm Kỷ Dậu (1789) khi vua Quang Trung - Nguyễn Huệ đại phá 29 vạn quân Mãn Thanh, giải phóng kinh thành Thăng Long. Cũng chính từ Tam Ðiệp sau gần 200 năm vào mùa xuân năm 1975, Binh đoàn Quyết Thắng cùng nhiều quân đoàn, lữ đoàn ở miền bắc thần tốc tiến vào giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước. Về mặt địa hình, với đèo Ba Dội nằm trong dãy núi Tam Ðiệp là một cửa giao thông hiểm yếu nối Ninh Bình và Thanh Hóa. Từ đường bộ từ Thăng Long vào Thanh Hóa hay từ Ðàng Trong ra Ðàng Ngoài đều phải vượt qua đèo Ba Dội.

 Không chỉ có vậy, Tam Ðiệp còn có nhiều công trình văn hóa khảo cổ được công nhận cấp quốc gia như: Phòng tuyến Tam Ðiệp - Biện Sơn (gồm hai khu A và B) và sáu di tích được công nhận cấp tỉnh gồm Ðền Dâu, Quán Cháo, đình làng Quang Hiển, chùa Lý Nhân, chùa Quang Sơn, đền Thánh Mẫu. Tam Ðiệp còn là nơi sinh sống của người Việt cổ. Theo các công trình nghiên cứu khảo cổ thì di tích Núi Hai, Núi Ba (phường Bắc Sơn), di tích Thung Lang, hang Lẹ (phường Nam Sơn), di tích hang Ðáo, hang Khỉ (Ðông Sơn), di tích núi Hang Sáo (xã Quang Sơn), cụm di tích hang Ốc, núi Ốp (xã Yên Sơn). Trong mấy năm gần đây, thị xã đưa ba dự án du lịch  có tổng nguồn vốn đầu tư khoảng 500 tỷ đồng như khu liên hợp du lịch sân gôn 54 lỗ, dự án du lịch Ðồi Dù, khu du lịch sinh thái hồ Yên Thắng. Hiện sân gôn Hoàng Gia đưa vào hoạt động 18/54 lỗ và đang triển khai hệ thống nhà nghỉ dưỡng phục vụ du khách. Khu du lịch sinh thái Ðồi Dù đi vào hoạt động với loại hình nghỉ dưỡng, câu cá, bơi thuyền và các món ăn đặc sản ở vùng quê cố đô Ninh Bình. Ngoài ra, thị xã còn phát triển khá mạnh về cây cảnh nghệ thuật, sưu tầm, chế tác đá mỹ thuật, gỗ lũa.

Nghị quyết số 06-NQ/TU của Ban Chấp hành Ðảng bộ thị xã Tam Ðiệp (khóa 7) về "Phát triển du lịch từ năm 2006 đến năm 2010" và Nghị quyết 15 của Tỉnh ủy Ninh Bình từ đây ngành công nghiệp không ống khói có chuyển biến đáng kể. Thị xã quy hoạch phát triển văn hóa, thể thao và du lịch với nhiều giải pháp nhằm đưa du lịch lên tầm cao mới. Trong đó, chú trọng giá trị văn hóa, lịch sử trên quê hương như tập trung quy hoạch các dự án trùng tu, tôn tạo phục hồi di tích lịch sử, tổ chức tuyên truyền quảng bá giới thiệu các sản phẩm du lịch trên phương tiện truyền thông đại chúng, tổ chức hội thảo về lịch sử và danh thắng, tham gia các hội chợ quốc tế, thu hút đầu tư. Trên địa bàn thị xã nhiều đền, đình di tích lịch sử nổi tiếng tâm linh như đền Dâu, Quán Cháo cùng hệ thống đình làng Quang Hiển, đền Thánh Mẫu, Ðồi Gỗ, Quèn Thờ, đền Thượng, các chùa Quang Sơn, Trung Sơn, Lý Nhân... hằng năm, những di tích lịch sử này đón hơn 100 nghìn lượt người tới. Thị xã quan tâm tới việc thẩm định, xếp hạng khách sạn, nhà nghỉ. Ðẩy mạnh việc kiểm tra, hướng dẫn thực hiện các quy định của Nhà nước đối với các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh lưu trú du lịch.  Năm 2010, thị xã có gần 20 cơ sở với hơn 200 phòng đủ điều kiện để đón khách du lịch lưu trú. Không ít cơ sở đón khách du lịch có phòng ăn rộng, thoáng mát đủ sức đón hàng trăm người ăn uống. Trong đó, một khách sạn đạt tiêu chuẩn năm sao.

Du lịch Tam Ðiệp thể hiện rõ nét ở hai loại hình chính, đó là du lịch tâm linh và sinh thái. Với mảnh đất thấm đẫm truyền thống lịch sử và văn hóa cùng tín ngưỡng của người dân được các cấp ủy đảng, chính quyền tôn trọng, hệ thống đền, chùa thường xuyên tu bổ tôn tạo, giúp người dân cũng như du khách đến Tam Ðiệp hành hương, chiêm bái mỗi khi Tết đến xuân về. Các đền Dâu, Quán Cháo, Ðồi Gỗ, Quèn Thờ và hệ thống đình làng, chùa không chỉ là nơi mang đậm nét tâm linh mà còn là những công trình kiến trúc cổ với hoa văn tinh xảo giúp các nhà nghiên cứu, sưu tầm văn hóa, kiến trúc dân tộc tìm đến. Ðây chính là thế mạnh du lịch của thị xã Tam Ðiệp. UBND thị xã chỉ đạo các ngành phối hợp cùng Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Bình xây dựng, khôi phục các tiết chế văn hóa cổ. Ðồng thời lập hồ sơ xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa cho năm di tích gồm đền Dâu, Quán Cháo, chùa Lý Nhân, hệ thống đình làng Quang Hiển, chùa Quang Sơn, đền Mẫu Thượng. Hằng năm, mỗi độ Tết đến xuân về, các di tích lịch sử nơi đây đón hơn một trăm nghìn lượt khách trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp trên địa bàn thị xã đang có nguy cơ phá vỡ quy hoạch các khu di tích lịch sử ở Tam Ðiệp. "Chúng tôi chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tăng cường quản lý nhà nước, tổ chức khoanh vùng bảo vệ di tích", Chủ tịch UBND thị xã Tam Ðiệp Vũ Ngọc Châu nói: Từ năm 2010, UBND thị xã hoàn thành việc cắm mốc bảo vệ khu di tích Tam Ðiệp - Biện Sơn, quảng bá, mời gọi các nhà đầu tư xây dựng loại hình du lịch mang đậm dấu ấn lịch sử.

Một loại hình du lịch ở Tam Ðiệp đang được du khách trong nước và quốc tế quan tâm, đó là du lịch sinh thái. Ðây cũng chính là thế mạnh mà thiên nhiên ban tặng cho mảnh đất bán sơn địa với đồi và thung lũng nhấp nhô. Khu du lịch sinh thái hồ Yên Thắng và sân gôn 18/54 lỗ đang từng bước đưa vào hoạt động là điểm nhấn quan trọng của tuyến du lịch nơi đây. Hiện nay, khu hồ Yên Thắng còn có hệ thống nhà nghỉ, biệt thự có kiến trúc hiện đại để phục vụ nhu cầu nghỉ dưỡng và thể thao của du khách. Ngoài ra, khu du lịch sinh thái Ðồi Dù đưa vào hoạt động với loại hình nghỉ dưỡng, câu cá, bơi thuyền và các dịch vụ ăn uống.

Trước khi chia tay chúng tôi, Chủ tịch UBND thị xã Tam Ðiệp Vũ Ngọc Châu nói về lộ trình của sự phát triển vùng đất giàu tiềm năng du lịch và công nghiệp trong tương lai. Anh Châu là người lặn lội cả cuộc đời đi tìm cái mới, cổ vũ lối làm ăn mới và luôn đau đáu chăm lo về sự phát triển của Tam Ðiệp, coi đó là máu thịt của một người con đối với vùng đất giàu truyền thống cách mạng. Không xa nữa, thậm chí rất gần, Tam Ðiệp sẽ trở thành vùng công nghiệp trọng điểm của tỉnh Ninh Bình và các khu di tích lịch sử là điểm đến của nhiều du khách trong nước, quốc tế. Qua cuộc trò chuyện ngắn ngủi với Chủ tịch UBND  thị xã Tam Ðiệp Vũ Ngọc Châu, chúng tôi như thấy mảnh đất này đang chuyển mình, đang bứt phá để vươn lên mạnh mẽ. Miền quê vang bóng với những chiến công oanh liệt một thời giờ trở thành mũi nhọn phát triển kinh tế của tỉnh. Lịch sử mãi ghi trang vàng về một vùng đất mà ở đó sự nghèo khó càng làm cho con người quyết tâm vươn lên bằng chính nội lực của nhân dân tạo thành sức mạnh vượt qua. Miền du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng Tam Ðiệp đang lấp lánh tỏa sáng thu hút hàng triệu lượt người cùng các nhà đầu tư đến đặt nền móng vững bền cho sự phát triển. Những di tích lịch sử không chỉ là tiềm năng mà đã, đang và sẽ là thế mạnh của một vùng đất mãi sinh sôi.

Theo: nhandan.com.vn